Onlangs brachten wij een bezoek aan Harry Stokhof. Harry is docent-onderzoeker van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Wat hij doet met mindmappen heeft ons versteld doen staan. Hij heeft een bruikbare tool ontwikkeld voor leraren om het gesprek in de klas aan te jagen, op zo’n manier dat de intrinsieke motivatie ( eigenaarschap ) van de leerling voorop staat, en dat lesdoelen niet in het gedrang komen. Dit is volgens ons iets waar het onderwijsveld op zit te wachten. We willen allemaal dat leerlingen actiever worden; dat zij meer eigenaar worden van hun eigen leerproces. De aanpak die Harry heeft onderzocht is daarbij een fantastisch hulpmiddel.

Harry werkt in zijn onderzoek met verschillende fases. Een belangrijk begin is een leraarmindmap.
Deze wordt vooraf gemaakt. Het beste is dat om te doen met een groepje leraren. Er wordt hier dus nagedacht over WAT we de leerlingen willen leren. ( Ook een belangrijke vraag in een Professionele Leer Gemeenschap volgens Dufour). Bijzonder is dat uit een onderzoek van Merchie blijkt dat een leraar georiënteerde mindmap leidt tot beter gebruik van leerstrategieën bij leerlingen. Dat sluit dus goed aan op elkaar.

In de fases die dan volgen komen vele verschillende werkvormen voor, maar een belangrijke tool is steeds de mindmap. Een mindmap kan gebruikt worden voor het activeren van voorkennis, maar ook om verder in te zoomen op wat de leerlingen moeten leren (curriculum). Van daaruit worden de leerlingen uitgedaagd om aan te  geven wat ze WILLEN leren. Ook dat kunnen ze weer in een mindmap weergeven. Dan gaan ze aan de slag en tenslotte maken ze een mindmap over wat ze hebben geleerd en die wordt gedeeld in een klassen-mindmap.

Het gebruik van mindmappen is dus geen doel, maar een belangrijk hulpmiddel om vraaggestuurd leren mogelijk te maken. Daarmee krijgen leerlingen meer regie over wat ze zelf willen leren. Dat leidt tot meer betrokkenheid en een actievere leerhouding. Uiteindelijk zou dat moeten leiden tot meer leerrendament. Dat heeft onderzoek nog niet aangetoond, maar ik ben er van overtuigd dat het zeer de moeite waard is om hiermee aan de slag te gaan.

Lees ook het artikel ‘Eigen leervragen in mindmaps’ van Harry Stokhof in JSW.

Europese Best Research & Practice Award naar Harry Stokhof